با مراجعه به روایات مربوط به حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، می‌توان گفت: هیچ لقبی به اندازۀ «قائم»، برای آن حضرت مورد استفاده قرار نگرفته است. گویا از آنجا که قیام حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، درخشان‌ترین فصل زندگی آن حضرت است؛ اتصاف به این صفت و لقب، همواره در کلام معصومان (علیهم‌السّلام) مورد تصریح قرار گرفته است؛ بنابراین مهم‌ترین سبب اتصاف به این لقب، آن است که آن بزرگوار، در برابر اوضاع سیاسی و انحرافات دینی و اجتماعی، بزرگ‌ترین قیام تاریخ را رهبری خواهد کرد.

البته می‌توان تمام امامان (علیهم‌السّلام) را قائم به حق دانست؛ اما ویژگی‌های قیام امام مهدی (علیه السلام)، آن حضرت را از دیگر امامان ممتاز ساخته است.

علت نامگذاری

دربارۀ سبب نامیده شدن حضرت به «قائم»، می‌توان به روایات زیر اشاره کرد:

ابو حمزه ثمالی می‌گوید: از امام باقر (علیه‌السّلام) پرسیدم: «ای فرزند رسول خدا ! آیا همۀ شما قائم و به پا دارندۀ حق نیستید؟» فرمود: «بلی.» عرض کردم: «چرا حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را قائم نامیده‌اند؟»

فرمود: «هنگامی که جد من، حضرت سید الشهداء حسین بن علی( علیهما السلام ) شهید شد، فرشتگان به درگاه خداوند سبحانه و تعالی ضجه و ناله نموده، نزد او شکایت کردند… پس خداوند عزّوجلّ امامان از فرزندان حسین (علیه‌السّلام را به آنان نشان داد و فرشتگان از دیدن آنان خوشحال شدند. در آن هنگام، دیدند که یکی از ایشان ایستاده است و نماز می‌خواند.

پس خداوند سبحانه و تعالی فرمود: به وسیلۀ این قائم(ایستاده)از آنان(قاتلان حسین)انتقام خواهم گرفت. 

از امام جواد (علیه‌السّلام) پرسیدند: «چرا او را قائم می‌نامند؟» فرمود:
«لانه یقوم بعد موت ذکره و ارتداد اکثر القائلین بامامته»؛ چون پس از آن قیام می‌کند که از یادها رفته است و بیشتر معتقدان به امامتش برگشته‌اند.»